Ciekawostki o sowach

Sowy to zwierzęta niezwykłe, kryjące się zwykle w mroku nocy, a przy tym bardzo różniące się od innych, dziennych ptaków. Ich wygląd, wielkie oczy, nocny tryb życia nieodmiennie fascynują, budzą respekt, ale i pewien rodzaj lęku. Jakie są sowy naprawdę?

Strach ma wielkie oczy

Oczy sów są ogromne. Są tak wielkie, że osadzone są w oczodołach właściwie nieruchomo. Co za tym idzie, sowa nie potrafi spojrzeć w bok w sposób inny, jak obracając całą głowę. Natura wynagrodziła jej tą niedogodność, gdyż jej szyja odznacza się niezwykłą wprost ruchliwością i pozwala sowie właściwie dowolnie kręcić głową, wliczając w to parzenie w tył.
Wielkie oczy otoczone rodzajem tarczy z piór od zawsze kojarzyły się z ludzką twarzą – głowa sowy, bardziej niż jakiegokolwiek innego ptaka przypomina ludzką. Z uwagi na wielkie oczy i przenikliwe spojrzenie sowy są kojarzone z inteligencją. Nie jest to jednak do końca trafne skojarzenie, gdyż mądrością sowy nie górują nad innymi ptakami, i choć sprytu odmówić im nie można, plasują się co najwyżej w środku stawki, daleko za najinteligentniejszymi krukowatymi i papugami. Twarz sowy ma jednak funkcję inną, niż stwarzanie pozorów inteligencji. Tak naprawdę to wielka antena zbierająca dźwięki i kierująca je do uszu. A te również są niezwykłe. Są ukryte pod piórami (pierzaste „uszka” na głowach niektórych sów z uszami nie mają nic wspólnego) i rozmieszczone asymetrycznie, czyli inaczej niż u nas, gdzie prawe ucho znajduje się dokładnie naprzeciwko lewego. Asymetryczne rozmieszczenie uszu pozwala sowie lepiej lokalizować źródło dźwięku, dzięki minimalnej różnicy czasu, jaki dźwiękowi zajęło dotarcie do prawego i lewego ucha.

Urodzony zabójca

Sowy są skutecznymi łowcami. Pomaga im w tym świetny wzrok i równie rewelacyjny słuch. Choć nadmienić należy, że sowy wyspecjalizowały się w widzeniu w ciemności, ale okupiły tę umiejętność słabym rozróżnianiem kolorów. Z tego też powodu większość sów ubarwiona jest dość niepozornie i mało kolorowo. Często jednak kierują się w trakcie polowania głównie słuchem. Do tego przystosowane są nie tylko ich uszy. Żeby usłyszeć, a przy tym nie zostać usłyszanym trzeba poruszać się tak cicho, jak to tylko możliwe. I tu dochodzimy do tematu sowich piór. Mają one niezwykłą konstrukcję – są miękkie, a ich brzegi są delikatnie postrzępione. Opierzone są również sowie nogi. Wszystko to sprawia, że sowy potrafią latać praktycznie bezszelestnie. Gryzonie, stanowiące ich pokarm, nie mają szans.

Nie tylko w nocy

Sowy słyną z nocnego trybu życia. Nie wszystkie jednak gatunki są aktywne nocą. Przykładem może być najmniejsza polska sowa – sóweczka. Ta jest aktywna głównie za dnia, a jej ofiarami padają często inne ptaki. I to niekoniecznie mniejsze od niej, sóweczka bowiem jest ptakiem silnym i wojowniczym. Na drugim biegunie mamy puchacza, który również jest niezwykle silnym ptakiem, a przy tym największą sową. Nie tylko Polski, ale i świata. On wykazuje już aktywność głównie nocną. Istnieją też gatunki, które mogą być aktywne tak nocą, jak i za dnia. Po części można wyczytać to… z ich oczu. Sowy o oczach ciemnych (brązowych, czarnych) polują nocą. Jasnookie sowy (oczy żółte, pomarańczowe) często widuje się za dnia. Od reguły tej jest wiele wyjątków i nie zawsze sprawdza się ona w stu procentach, ale często okazuje się prawidłowa.

Sowy niezwykłe

Nagromadzenie specyficznych przystosowań, typowych dla zwierząt nocnych czyni z sów ptaki prawdziwie fascynujące. Nic dziwnego, że od wieków są obecne jako symbol mądrości, ale też wiązane były z czarną magią, czarami i złem. Nie zawsze więc budziły sympatię. Dziś pozostają ptakami interesującymi i niestety coraz rzadszymi. Stąd zasługują na naszą ochronę.